Ngā panoni ki te āhua o te aromatawai i ngā utunga kainoho

Whakarāpopototanga o ngā panoni

Atu i te 2 o Maehe 2026, ko ngā utunga kainoho ka whiwhi koe, ka whai wāhi atu i te wā:

• ka tātaihia te nui o tō whiwhinga mai i ngā pūtea tāpiri ā-kāinga (arā, te Tāpiringa Pūtea Noho, te Tāpiringa Tautoko Taupua), ā, me
• te tātai i te nui o te rēti ka utua e koe mō te Rēti Pānga Moniwhiwhi (IRR) i tētahi whare noho tūmatanui.

I tēnei wā, ka uru noa iho ngā utunga kainoho ka whiwhi koe i ngā kainoho takitoru, nui atu rānei (māna, koinei tō moniwhiwhi matua).

Ko te tikanga o tēnei, ka iti ake pea te pūtea tāpiri ka whiwhi koe, ā, ka nui ake rānei tō utu i te Rēti Pānga Moniwhiwhi.

Ka panoni hoki mātou i te āhua o te tātai i te āhua o te kaute i ngā utunga kainoho hei moniwhiwhi. Ko te tikanga o tēnei i ētahi wā, ka kautetia tētahi wāhi o ō utunga kainoho hei moniwhiwhi kē.

Ko ngā utunga kainoho:

• ngā utunga mō te wāhi noho me te kai, ā, i te wā he uaua te wehe i te kai i te pūtea ka utua e koe. Ka uru hoki pea ētahi atu ratonga, hei tauira, te hiko,
• ko ngā utunga rānei nā tētahi ka noho ki tētahi whare tūmatanui engari kāore āna whakaaetanga kairēti, ā, ehara hoki i te hoa, i te tamaiti rānei a te kainoho.

Ka kohia e mātou ngā mōhiohio utunga kainoho atu i te Ākuhata 2025. I pēnei ai kia pai ai te whiwhi i ngā mōhiohio e tika ana ki te utu tika i te tangata, atu i te 2 o Maehe 2026.

Te kohi i ngā mōhiohio utunga kainoho

Atu i te Ākuhata 2025, ka tukua he īmēra, he reta rānei ki ētahi tāngata ka whiwhi i te pūtea tāpiri i a mātou, kei ngā whare tūmatanui e noho ana rānei.

Ka uru ki ngā pūtea tāpiri ā-kāinga:

• Te Tāpiritanga Pūtea Noho
• Te Tāpiringa Tautoko Taupua
• Te Takuhe Motuhake
• Te Takuhe Nohoanga mā ngā ākonga matua takitahi, ā,
• Te Tahua Noho Tawhiti.

Ina whiwhi koe i ngā utu kainoho, ka taea e koe te whāki mai mā te ipurangi ki MyMSD, mā te whakakī rānei i tētahi puka pepa.

Ngā mōhiohio ka kohia e mātou

Ka tono mātou i:

• tō ingoa me tō wāhi noho
• ngā mōhiohio utu nohoanga
• te ingoa o te kainoho
• te rā whānau o te kainoho, mēnā e mōhiotia ana
• ngā taipitopito whakapā o te kainoho, me
• te nui o te utu nohoanga.

Ngā mōhiohio ka puritia e mātou mō ngā kainoho ehara i te kiritaki

Mēnā ehara tō kainoho i tētahi o ā mātou kiritaki, he iti noa iho ngā mōhiohio ka puritia e mātou. Ka puritia te ingoa tuatahi, te pū tuatahi o te ingoa whānau, me te nui o te utu nohoanga ka utua e ia.

Ka māmā ake tēnei mōu ki te whakahou i a mātou ko wai kei tō kāinga, ā, me ngā utu nohoanga ka whiwhi koe.

Ka tirohia e mātou mēnā e ōrite ana ngā moni utu nohoanga

Mēnā kei te whiwhi hoki tō kainoho i tētahi pūtea tāpiri ā-kāinga mai i a mātou, ka tirohia e mātou mēnā e ōrite ana te nui o te utu nohoanga e whakapuakina ana e koe ki tā tō kainoho i kī mai ki a mātou e utua ana e ia.

Ki te kore e ōrite ngā rahinga, ka whakapā atu pea mātou ki a koe me te kainoho ki te whakaū i te rahinga tika.

Mēnā ka utua e koe te utu nohoanga, ā, ki te panoni te nui o tēnei pūtea nā ā mātou mahi tirotiro, ka pāngia pea tō pūtea tāpiri.

Mā mātou koe e whakamōhio he aha ō utunga hei te tau hou

Ina whiwhi koe i ngā utu nohoanga, ka tirohia e mātou ō utunga, ā, me te whakamōhio i a koe ā te Hānuere/Pēpuere 2026 he aha tō pāpātanga (mēnā ka rerekē).

Kāore ō utu e whakarerekētia, tae noa ki te Maehe 2026.

Ka whakarerekētia e mātou ngā utu atu i te Maehe 2026

Ina whiwhi utu nohoanga koe:

• ka iti ake pea te utu ki a koe mō tō pūtea āwhina ā-kāinga. Ki te pēnei, ka mana tēnei ā te 2 o Māehe 2026.
• ka nui ake pea te utu mō te Rēti Pānga Moniwhiwhi. Ki te pēnei, ka mana ā te 2 o Māehe 2026, atu i tō arotake rēti ā-tau e tū mai nei, atu i te wā rānei ka rerekē ō āhuatanga.

He aha mātou e whakaū nei i ēnei panoni

I whakaputaina tēnei panoni hei wāhanga o te Tahua 2024. Ka whakaiti i te tūpono utu tārua a MSD i ngā utu noahanga. Arā, i te wā ka whiwhi te kairēti (kaipupuri whare rānei) me te kainoho i tētahi pūtea tāpiri ā-kāinga mō ngā utu nohoanga ōrite.

Ka whai hoki ki te whakatau i te hārakiraki o te manaaki i ngā kairēti me ngā kainoho i te wā ka tatau mātou i te nui o te pūtea o ngā pūtea tāpiri ā-kāinga, me te nui o te rēti ka utua e koe mēnā kei tētahi whare tūmatanui koe.  

Ngā taipitopito o ēnei panoni

Tīpakohia te pane hāngai i raro ki te rapu i ngā taipitopito o ngā panoni.

Ngā pūtea tāpiri ā-kāinga

I te wā ka whiriwhiri mātou i ngā pūtea tāpiri ā-kāinga, ko tētahi mea ka tirohia e mātou, mēnā ka whiwhi koe i ngā utu nohoanga.

I tēnei wā, ka uru noa ngā utunga kainoho ka whiwhi koe i ngā kainoho e 3, nui atu rānei, ki te tātaitanga (māna, koinei tō moniwhiwhi matua).

Atu i te 2 o Maehe 2026, ka whakauru mātou i te 62% o ngā utunga kainoho katoa ki te tātaitanga (ko te toenga 38% kāore e uru i te mea ka whakatauhia koinā te utu o te kai me ētahi atu ratonga). Ko te tikanga o tēnei, ka iti ake pea tō pūtea tāpiri ā-kāinga, i te mea ka kite mātou kei te utu ngā utu kainoho katoa i tētahi wāhanga o ngā utu noho.

Ka uru ki ngā pūtea tāpiri ā-kāinga:

• Te Tāpiritanga Pūtea Noho
• Te Tāpiringa Tautoko Taupua
• Te Takuhe Motuhake
• Te Takuhe Nohoanga mā ngā ākonga matua takitahi, ā,
• Te Tahua Noho Tawhiti

Hei tauira

Ka utu a Kingi i te $600 rēti i te wiki. E rua āna kainoho, ka utu i a koe ki te $150 me te $200 i te wiki.

I tēnei wā, e kore mātou e whakauru i ngā utu kainoho tuatahi e 2 ki te aromatawaitanga o āna utu noho. Ko te tikanga o tēnei, ka utu tonu ia i te $600 utu noho.

Atu i te 2 o Maehe, ka whai whakaarotia e mātou ngā utu kainoho katoa.

• Ka tāpiri mātou i ngā utu kainoho katoa ($150 + $200 = $350).
• Ka tātaitia e mātou te 62% o te utu kainoho katoa, arā, ko te $217.
• Ka whakaiti mātou i ngā utu noho mā taua whika ($600 tango te $217 ko te $383).
• Ka utu a Kingi i te $383 i te wiki mō ngā utu noho.
• I te mea kua heke ngā utu a Kingi mai i te $600 ki te $383, ka iti ake pea te pūtea tāpiri ā-kāinga ka whiwhi ia.

Tātaitanga Rēti Pānga Moniwhiwhi

Ki te tātai i tō Rēti Pānga Moniwhiwhi (IRR), ka whiriwhiri mātou i tō moniwhiwhi ā-kāinga i te wiki. I tēnei wā, ka whai whakaaro noa iho mātou ki te utu kainoho hei moniwhiwhi i te wā:

• ka noho koinei tō moniwhiwhi matua (ka tīkina te tapeke ka whiwhi koe i te wiki hei whiriwhiri i tō moniwhiwhi ā-wiki), tērā rānei,
• ka whiwhi moni koe i ngā kainoho e 3 (e kore mātou e whakauru i ngā utu kainoho teitei rawa e 2, ā, ka whakamahi noa iho i te 62% hei whai wāhitanga ki tō moniwhiwhi ā-wiki).

Te tātai i ō utu rēti

Atu i te Māehe 2026, ka whakaurua e mātou te 62% o ngā utu kainoho katoa ka whiwhi koe, ā, ka tāpiri i tēnei i te wā ka tātai i te nui o te IRR hei utu māhau. Ko te tikanga o tēnei, ka nui ake tō utu i te IRR.

Mēnā he nui ake te tapeke IRR ka whiriwhiria e mātou, tēnā i te utu mākete o te rēti mō taua whare, ka utu noa iho koe i te rēti o te mākete.

Ko ngā panoni ki tō Rēti Pānga Moniwhiwhi ka mana i muri i te 2 o Maehe 2026, arā mai i:

• tō arotake rēti ā-tau e tū mai nei, ā, rānei
• te wā ka panoni ō āhuatanga.

He tauira, atu i te 2 o Māehe 2026

Ka noho a Vanessa ki tētahi whare tūmatanui, ā, e utu ana i te IRR o te $400 i te wiki. E rua āna kainoho, ka utu i te $150 me te $250 i te wiki.

Nā reira, atu i te 2 o Māehe, ko tā mātou:

• he tāpiri i ngā utu kainoho katoa ($150 + $250 = $400), ā,
• me te tātai i te 62% o te utu kainoho katoa, arā, ko te $248.

Kātahi mātou ka tāpiri i tēnei pūtea ki te tātaitanga o tana Rēti Pānga Moniwhiwhi. Ko te tikanga o tēnei, ka piki tana IRR mai i te $400 ki te $648.

Mēnā he nui ake te utu IRR i te utu rēti mākete o te whare, ka utu noa ia i te rēti mākete.

Te wā ka uru ō utunga kainoho hei moniwhiwhi

He wā anō ka kautehia ētahi o ngā utunga kainoho ka whiwhi koe hei moniwhiwhi mō te nuinga o ō pūtea ka whiwhi koe i a mātou.

Tērā pea ko te 62% o te tapeke o te utu kainoho ka whiwhi koe he nui ake i ō utu nohoanga. Ki te pēnei, ka kautetia te tuhene hei moniwhiwhi mō te nuinga o ō utunga ka whiwhi koe i a mātou, māna, kei tētahi whare tūmatanui koe.

Mēnā ka noho koe ki tētahi whare tūmatanui, ka tirohia mēnā he nui ake te 62% o te utu kainoho katoa ka whiwhi koe i te utu rēti mākete mō te whare. Ki te pēnei, ka kautetia te tuhene hei moniwhiwhi mō te nuinga o ō utunga ka whiwhi koe i a mātou, māna, kei tētahi whare tūmatanui koe.

Hei tauira - kāore i rō whare tūmatanui

E $300 i te wiki ō utu nohoanga. E 2 ō kainoho, ā, ka whiwhi koe i te utu kainoho o te $600 i te wiki. Ko te 62% o te utu kainoho ka whiwhi koe he $372. Ko te tuhene he $72.

Ko te tikanga o tēnei ka kautetia te $72 hei moniwhiwhi mō te nuinga o ngā utu ka whiwhi koe i a mātou.

Hei tauira - kei rō whare tūmatanui e noho ana

Kei te noho koe i roto ki te whare tūmatanui, ā, ko te rēti mākete mō tō whare he $500 i te wiki. E 3 ō kainoho, ā, ka whiwhi koe i te utu kainoho katoa o te $900 i te wiki.  Ko te 62% o te utu kainoho ka whiwhi koe he $558. Ko te tuhene he $58.

Ko te tikanga o tēnei ka kautetia te $58 hei moniwhiwhi mō te nuinga o ngā utu ka whiwhi koe i a mātou.